Czy dziecko może samodzielnie robić zakupy? To pytanie często pojawia się wśród rodziców, którzy chcą nauczyć swoje dzieci zarządzania finansami. Poznaj zasady prawne dotyczące zakupów dokonywanych przez dzieci!
Czy dziecko może samodzielnie robić zakupy?
Tak, dziecko może samodzielnie robić zakupy, ale zakres jego możliwości zależy od wieku oraz przepisów prawa cywilnego. Kluczowym czynnikiem jest zdolność do czynności prawnych, która określa, jakie umowy może zawierać osoba niepełnoletnia.
Małoletni, którzy nie ukończyli 13 roku życia
Dziecko poniżej 13 roku życia nie posiada zdolności do czynności prawnych, co oznacza, że co do zasady nie może zawierać żadnych umów. Jednak istnieje wyjątek – może dokonywać zakupów w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, takich jak zakup pieczywa, słodyczy czy zeszytu.
Co warto wiedzieć?
- Każda umowa zawarta przez dziecko poniżej 13 roku życia jest nieważna, chyba że dotyczy zakupu w ramach drobnych bieżących spraw życia codziennego.
- Jeżeli dziecko kupi coś, co pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie, np. drogi sprzęt elektroniczny, transakcja jest nieważna.
- Sprzedawca ma prawo odmówić sprzedaży towaru dziecku, jeśli uzna, że zakup przekracza jego możliwości prawne.
Przykłady zakupów, które dziecko poniżej 13 roku życia może zrobić:
- Artykuły spożywcze – pieczywo, owoce, słodycze.
- Materiały szkolne – zeszyty, długopisy, kredki.
- Małe zabawki, np. figurki, breloczki.
Przykłady zakupów, których dziecko nie może dokonać:
- Drogi sprzęt elektroniczny – telefon, tablet, laptop.
- Drogie ubrania czy markowe akcesoria.
- Przedmioty wymagające podpisania umowy, np. abonament telefoniczny.
Dzieci po ukończeniu 13 roku życia
Małoletni pomiędzy 13 a 18 rokiem życia posiadają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, co oznacza, że mogą zawierać niektóre umowy, ale tylko w określonym zakresie.
Co to oznacza w praktyce?
- Dziecko może samodzielnie robić zakupy, ale tylko w granicach drobnych bieżących spraw życia codziennego.
- Może również zawrzeć umowy, które nie wymagają zgody przedstawiciela ustawowego, np. kupić książkę czy ubranie.
- Umowa, która przekracza drobne bieżące sprawy życia codziennego, wymaga zgody opiekuna prawnego. Jeśli takiej zgody nie ma, jej ważność zależy od potwierdzenia przez opiekuna.
Zakupy, które dziecko może zrobić bez zgody rodzica:
- Książki, gazety, czasopisma.
- Ubrania w standardowych cenach.
- Bilety do kina, na basen, do muzeum.
Zakupy wymagające zgody opiekuna prawnego:
- Drogi sprzęt elektroniczny – komputer, telefon, smartwatch.
- Umowy abonamentowe, np. telefonia komórkowa.
- Produkty luksusowe lub o znacznej wartości.
Do jakiej kwoty dziecko może robić zakupy?
Prawo nie określa konkretnej kwoty, do jakiej dziecko może robić zakupy. Kluczowe jest to, czy zakup mieści się w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.
- Dziecko poniżej 13 roku życia może samodzielnie kupować tylko rzeczy codziennego użytku, np. jedzenie, artykuły szkolne czy niedrogie zabawki. Każdy zakup, który przekracza ten zakres, może zostać uznany za nieważny.
- Dziecko w wieku 13-18 lat może dokonywać większych zakupów, ale tylko tych, które nie wymagają zgody opiekuna prawnego. Droższe przedmioty, takie jak elektronika, mogą wymagać zgody rodzica.
Nie ma konkretnego limitu kwotowego – o ważności zakupu decyduje jego charakter oraz uznanie sprzedawcy i ewentualna zgoda rodzica. Jeśli dziecko kupi coś, co wykracza poza codzienne potrzeby, opiekun może żądać unieważnienia transakcji.
Jakie zakupy może robić dziecko samodzielnie zgodnie z prawem?
Dziecko może samodzielnie dokonywać zakupów, jeśli mieszczą się one w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Oznacza to zakupy, które są typowe i powszechne dla dzieci w ich wieku oraz nie wymagają podpisywania umowy.
Przykłady zakupów, które dziecko może zrobić bez zgody rodzica
- Produkty spożywcze – np. chleb, napój, owoce, słodycze.
- Artykuły szkolne – długopisy, zeszyty, bloki rysunkowe.
- Bilety komunikacji miejskiej, wejściówki na basen, do kina lub muzeum.
- Tanie zabawki – figurki, piłki, gry karciane.
- Ubrania i akcesoria – jeśli ich wartość jest rozsądna i odpowiada typowym wydatkom w danym wieku.
Zakupy, które wymagają zgody opiekuna prawnego
- Drogi sprzęt elektroniczny – smartfony, laptopy, konsole do gier.
- Podpisywanie umów, np. abonament telefoniczny.
- Zakup środków transportu – rower, hulajnoga elektryczna, skuter.
- Produkty o dużej wartości, które nie są uznawane za niezbędne w codziennym życiu dziecka.
Jeżeli dziecko dokona zakupu, który wykracza poza drobne bieżące sprawy życia codziennego, sprzedawca może odmówić sprzedaży, a rodzic ma prawo żądać unieważnienia transakcji.
Podsumowanie
- Dziecko poniżej 13 roku życia może robić tylko drobne zakupy codzienne, takie jak artykuły spożywcze, szkolne czy niedrogie zabawki.
- Dziecko w wieku 13-18 lat ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych i może kupować więcej rzeczy, ale tylko w zakresie drobnych bieżących spraw życia codziennego.
- Nie ma konkretnej kwoty, do jakiej dziecko może robić zakupy – kluczowe jest to, czy zakup mieści się w codziennych potrzebach.
- Sprzedawca ma prawo odmówić sprzedaży towaru, jeśli uzna, że zakup wykracza poza możliwości dziecka.
- Zakupy drogiego sprzętu, podpisywanie umów czy kupowanie pojazdów wymaga zgody opiekuna prawnego i mogą zostać unieważnione.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania
Nie, zakup telefonu przez dziecko wymaga zgody rodzica. Jest to wydatek, który nie mieści się w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.
Tak, jeśli uzna, że zakup przekracza zwykłe potrzeby dziecka lub jego zdolność do czynności prawnych.
Tak, dziecko może kupić bilet do kina, teatru czy na basen, ponieważ są to typowe drobne wydatki.
Tak, jeśli zakup przekracza codzienne potrzeby dziecka lub nie został potwierdzony przez opiekuna prawnego, może zostać uznany za nieważny.
Nie, większość sklepów internetowych wymaga pełnej zdolności do czynności prawnych, dlatego zakupy online powinny być dokonywane przez osobę dorosłą.